Ήρθε και για εμάς η ώρα που πρέπει να πάρουμε την απόφαση για να φυλάξουμε ή όχι τα βλαστοκυττάρα της γέννας. Αυτό το ερώτημα απασχολεί τους περισσότερους γονείς και όλοι προσπαθούν να ενημερωθούν όσο το δυνατόν καλύτερα. Στο κείμενο που ακολουθεί θα προσπαθήσω να αποτυπώσω την προσέγγιση μου στο θέμα.
Κάνοντας μια απλή αναζήτηση στο google με τον όρο «Βλαστοκύτταρα» βλέπουμε ότι στην πρώτη σελίδα πετάγονται τουλάχιστον 3 διαφημίσεις από τράπεζες φύλαξης βλαστοκυττάρων . Εάν ξανακάνουμε το ίδιο search θα μας πετάξει άλλες 3 διαφημίσεις από διαφορετικές τράπεζες. Αυτό σημαίνει ότι οι τράπεζες πληρώνουν –αδρά- για διαφημίσουν την υπηρεσία τους. Συνεπώς μιλάμε για ένα εμπορικό προϊόν/υπηρεσία με σκοπό πάντα το κέρδος.
Η προσέγγιση μου ξεκινάει με αυτό τον τρόπο γιατί ο καθένας πρέπει να είναι προϊδεασμένος (εάν όχι καχύποπτος) στην Ελλάδα του υγρού πόσιμου κολλαγόνου , της οζονοθεραπείας , των συμπληρωμάτων διατροφής , του υαλουρονικού οξέος, της λεμοναδίτσας που πίνεις και βάζεις τρίποντα κλπ. Όλα αυτά που ανέφερα παραπάνω έχουν ένα κοινό παρονομαστή : κάποια στιγμή δημοσιεύτηκαν άρθρα που ερευνούν την πιθανή ευεργετική δράση διαφόρων ουσιών. Πάνω σε αυτές τις έρευνες χτίζεται (με τη βοήθεια του marketing) η ανάγκη για την αγορά και χρήση νέων προϊόντων.
Ας μπούμε στο επιστημονικό κομμάτι:
Ο όρος βλαστοκύτταρα μάλλον είναι λανθασμένος αφού μιλάμε για τα στελεχιαία κύτταρα (Stem Cells, SCs), που ανευρίσκονται σε όλους σχεδόν τους πολυκυτταρικούς οργανισμούς.
Οι βασικές κατηγορίες βλαστικών κυττάρων που απομονώνονται από τον οµφάλιο λώρο είναι δύο:
I. Τα αιµοποιητικά βλαστικά κύτταρα του οµφαλοπλακουντιακού αίµατος (ΟΠ.Α), που µπορούν να χρησιµοποιηθούν ως αιµοποιητικό µόσχευµα εναλλακτικά του µυελού των οστών για την ανασύσταση του αιµοποιητικού συστήµατος.
II. Τα µεσεγχυµατικά βλαστικά κύτταρα του οµφαλοπλακουντιακού περιαγγειακού ιστού και της ζελατινώδους ουσίας του Γουόρτον (γέλη Wharton), που µπορούν να χρησιµοποιηθούν υποστηρικτικά για την αναγέννηση, αποκατάσταση ή επανόρθωση κατεστραμμένων ιστών και οργάνων.
Στην πρώτη περίπτωση τα κύτταρα δεν πολλαπλασιάζονται και ενδέχεται να χρησιμεύσουν σε σοβαρές παθήσεις του αίματος. Πρέπει να σημειωθεί πως δέκτης δεν μπορεί να είναι το ίδιο το παιδί αφού οι παθήσεις είναι γονιδιακές και ουσιαστικά είναι «γραμμένες» στο γονιδίωμα του οπότε δεν θα επιτευχθεί θεραπεία. Δέκτης μπορεί να είναι το δεύτερο παιδί της οικογένειας αλλά και πάλι με μικρό ποσοστό συμβατότητας (25%). Παράδειγμα είναι θεραπεία της αναιμίας fanconi που το 1988 έγινε η πρώτη μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων ομφαλοπλακουντιακού αίματος σε ένα παιδί από το νεογέννητο αδερφάκι του και από τότε έχουν γίνει περισσότερες από 7000 μεταμοσχεύσεις.
Στη δεύτερη περίπτωση τα κύτταρα μπορούν να πολλαπλασιαστούν και να χρησιμεύσουν στην ανάπτυξη νέων ιστών και οργάνων. Εδώ δέκτες μπορεί να είναι με μεγάλο ποσοστό συμβατότητας οι γονείς και τα αδέρφια. Υπάρχουν παραδείγματα όπως η δημιουργία μοσχευμάτων για αποκατάσταση τραυματισμών αθλητών , 3d bioprinting κλπ.
Πρακτικά οι επιλογές που έχουν οι γονείς είναι 2: Φύλαξη ή Δωρεά. Στην περίπτωση της φύλαξης οι γονείς πληρώνουν ένα σεβαστό ποσό ώστε να καταψυχθούν στους -196 βαθμούς κελσίου τα ΟΠ.Α και κύτταρα ομφαλίου λώρου για 25 χρόνια. Υπάρχουν οι ιδιωτικές τράπεζες και η Δημόσια τράπεζα (που στην πραγματικότητα είναι Α.Ε). Η Δημόσια τράπεζα (http://hcbb.bioacademy.gr/) κρατάει μόνο τα κύτταρα ομφαλίου λώρου (όχι ΟΠ.Α) και χρεώνει λίγο κάτω από 1000ευρώ. Οι ιδιωτικές τράπεζες χρεώνουν μέχρι 2500 για τη φύλαξη ΟΠ.Α και κυττάρων ομφαλίου λώρου.
Στην περίπτωση της Δωρεάς στην Δημόσια τράπεζα δωρίζεται μόνο το ΟΠ.Α το οποίο μετά τον αντιγονικό έλεγχο μπαίνει σε ένα παγκόσμιο database τραπεζών ώστε να είναι διαθέσιμο για κάποιον συμβατό δέκτη. Πρόσβαση σε αυτή την τράπεζα έχουν πρόσβαση όλοι οι άνθρωποι ανεξαρτήτως εάν έχουν δωρίσει ή όχι γενετικό υλικό. Μετά τη δωρεά , δεν έχεις κανένα δικαίωμα στα κύτταρα που δώρισες ούτε κάποιου είδους προτεραιότητα εάν σου χρειαστούν (σε αντίθεση με το καθεστώς για τη δωρεά αίματος-εθελοντής αιμοδότης). Βέβαια όπως είπαμε εφόσον κάποιος νοσήσει από κάποια γενετική ασθένεια , τα βλαστοκύτταρα του δεν θα τον βοηθήσουν αφού έχουν το ίδιο –κακό- DNA. Άρα ούτως ή αλλιώς θα αναζητηθεί δότης από την παγκόσμια τράπεζα. Βασικό αρνητικό της δωρεάς είναι ότι πρέπει ο γονέας να παραδώσει μέσα σε 24 ώρες από τον τοκετό την ισοθερμική τσαντούλα με τα φιαλίδια στο κέντρο ΙΙΒΕΑΑ που είναι στην Κατεχάκη μέχρι τις 15.00. Υποθέτω πως ο πατέρας του παιδιού εκείνη τη μέρα θα έχει άλλα πράγματα στο μυαλό του από το να τρέχει στην Κατεχάκη!
Συνοψίζοντας καταλήγω πως με βάση τη σημερινή (9/2015) γνώση και τεχνολογία δεν αξίζει κάποιος να επενδύσει χρήματα για να φυλάξει ΟΠ.Α και κύτταρα ομφαλίου λώρου. Αξίζει σίγουρα να δωρίσει ΟΠ.Α στην παγκόσμια τράπεζα για το καλό της ανθρωπότητας (sic). Βέβαια υπάρχει και ο αντίλογος στοχεύοντας στην συναισθηματική αβεβαιότητα που προκαλεί η σκέψη τι θα γίνει εάν στο μέλλον βρεθούν σημαντικές θεραπείες και εγώ πίσω στο 2015 τσιγκουνεύτηκα μερικά ευρουλάκια που θα μπορούσαν να βοηθήσουν τα αγαπημένα μου πρόσωπα.
Τελικά τι θα κάνω; Εάν μου περισσέψουν 1000 ευρώ μέχρι το Νοέμβρη ίσως και να τα φυλάξω… in case of (που λένε στο χωριό μου).
Πηγές:
IIBEAA e-learning
