Μεγάλη προσοχή έχει δοθεί τα τελευταία χρόνια στην παρακολούθηση των νερών για ανθρωπογενείς ρύπους όπως οι Συνθετικοί Οργανικοί. Σε αυτούς ανήκει ένας μεγάλος αριθμός οργανικών ουσιών που χρησιμοποιούνται για αγροτικούς σκοπούς, όπως τα Φυτοφάρμακα, τα Ζιζανιοκτόνα, οι οργανικοί βιομηχανικοί διαλύτες, τα απορρυπαντικά, τα προϊόντα πετρελαίου και άλλα. Πολλοί οργανικοί ρύποι εισχωρούν στο έδαφος και καταλήγουν στους υδατικούς αποδέκτες. Δεν είναι ασυνήθιστο φαινόμενο να μολύνονται με τους εν λόγο ρύπους τα πόσιμα ύδατα της χώρας μας, ενώ προκαλούν ποικίλες περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις στις εγγύς περιοχές των βιομηχανιών, ακόμα και στους δρόμους και τα πεζοδρόμια κατοικημένων περιοχών. Στα φαινόμενα αυτά συνάδει και η έλλειψη σχεδιασμού και μεταφοράς των βιοτεχνιών σε βιομηχανικές ζώνες, με ελεγχόμενη βιολογική απορρύπανση των αποβλήτων
Όλοι μας έχουμε ακούσει για τα φυτοφάρμακα και τα πολυκυκλικά χλωριωμένα διφαινύλια (PCB) και για την αλματώδη αύξηση των χημικών εργαστηρίων που ειδικεύονται στην παρακολούθηση αυτών των ρύπων. Πολλά φυτοφάρμακα σε υδατικούς αποδέκτες έχουν πολύ χαμηλό ρυθμό βιοδιάσπασης λόγω της χαμηλής μικροβιακής δραστηριότητας, της απουσίας φωτός και των χαμηλών θερμοκρασιών. Ως αποδέκτες των PCB θεωρούνται οι μεγάλες λίμνες, καθώς σε αυτά τα συστήματα η κατανομή των PCB μεταξύ των διαλυμένων συστατικών και του πυθμένα εξαρτάται από την συγκέντρωση των αιωρούμενων σωματιδίων, οπότε και καθίσταται δύσκολη τόσο η παρακολούθηση όσο και η εξάλειψή τους. Στα προηγούμενα πρέπει να σημειωθεί η μεταφορά των ουσιών αυτών σε έμβια όντα μέσω του ενδοκρινικού τους συστήματος μεταβάλλοντας τα γενετικά τους χαρακτηριστικά.
Ένας όμως κίνδυνος που ακούει στο όνομα MTBE (Τεταρτοταγής βουτυλαιθέρας του μεθυλίου), συμπλέκεται με το οξυγόνο και χρησιμοποιείται ως πρόσθετο καυσίμων. Μεταφέρεται ταχύτατα στα επίπεδα του εδάφους, είναι εξαιρετικά διαλυτό και δεν βιοδιασπάται. Έχει βρεθεί σε συγκεντρώσεις του 61 mg/Lt σε Ευρωπαϊκές χώρες όπως η Μεγάλη Βρετανία, ενώ στην άλλη άκρη του Ατλαντικού αποτελεί τον δεύτερο σε σειρά πιο συναντημένο ρύπο! Μάλιστα στις ΗΠΑ περιέχεται σε ποσοστό 17 % σε λιμνάζοντα νερά αστικών περιοχών και σε 1-2% σε αγροτικές περιοχές, ενώ το 3% των γεωτρήσεων που έχουν ελεγχθεί έχουν επιμολυνθεί με MTBE. Σε ανάλογες έρευνες έχει διαπιστωθεί ότι δεν ανιχνεύεται μαζί με άλλους ρύπους που προέρχονται από καύσιμα, οπότε και θεωρείται ότι η κύρια πηγή προέλευσης είναι οι δεξαμενές αποθήκευσης καυσίμων και τα πρατήρια βενζίνης. Καθώς είναι άκρως καρκινογόνος ουσία έχει διχάσει την επιστημονική κοινότητα για τη χρήση του ως βοηθητικό ελάττωσης της εκπομπής μονοξειδίου του άνθρακα από τα αυτοκίνητα..
Πηγές:
- Jobling, D. Sheahan et. al., Environ. Toxicol. Chem., 1996, 15, 19.
- Kaiser, Science, 1996, 274, 1837.
- O. Rivett, D. N. Lerner, Water Environ. Management, 1990, 4, 242.
- Appleton, Environ. Sci. Technoi, 1996, 30, 536A.
MSc Χημικός
Περιβαλλοντολόγος κατ. 27 ΥΠΕΧΩΔΕ
